انرژی هسته‌ای از نگاه تعبیر وارونه یک رویا

در این یادداشت، نگاهی به سریال «تعبیر وارونه یک رویا» به کارگردانی فریدون جیرانی انداخته‌ایم؛ با ما همراه باشید.

به گزارش آی‌فیلم به نقل از ایمنا، سریال «تعبیر وارونه یک رویا» یک اتفاق جدید در کارنامه هنری سازنده‌اش فریدون جیرانی است. ملودرام‌ساز قهار سال‌های دور و نزدیک، حالا برای سریال‌سازی روی یک موضوع مهم، حساس و استراتژیک دست گذاشته است؛ انرژی هسته‌ای. البته که جیرانی به سیاق همیشگی‌اش، حتی در این اثر سیاسی- امنیتی هم نگاهی خاص به مقوله درام داشته و در «تعبیر وارونه یک رویا» درام و انرژی هسته‌ای را درهم آمیخته و محصولی مقبول و دل‌خواسته را پیش چشم مخاطبانش قرار داده است. این کارگردان امروزی و نویسنده و منتقد دیروزی با چیدمان مناسبات انسانی و روابط عاطفی و اجتماعی در کنار یک موضوع کاملا جدی، تلاش کرده تا با خلق گره‌‌های داستانی و جذابیت‌های سمعی و بصری تماشاگر را دل‌خسته و ملول نکند و ضمن سرگرم‌کردنش، نقبی هم بزند به تاریخ و یادآوری کند خبائث و نامرادی‌‌ها را و هشدار و زنهاری هم بدهد برای گوش‌به‌زنگ‌بودن و ارتقای ضریب هوشیاری که این مرز و بوم بدخواه و دشمن کم ندارد.

عوامل و دست‌‌اندرکاران سریال «تعبیر وارونه یک رویا» سوژه‌ای نسبتا بکر و دست‌‌نخورده را محمل و بهانه ساخت این اثر نمایشی قرار داده‌اند: ترور دانشمندان هسته‌ای ایران. ماقبل «تعبیر وارونه یک رویا» کمتر می‌‌توان سراغ گرفت از سریال و مجموعه‌ای نمایشی که این‌چنین جدی و خارج از لفافه به این موضوع پرداخته باشد. جیرانی به خوبی توانسته چنین موضوع حساس به‌سیاست‌پهلوزده را با درام درآمیزد و یک ترکیب نسبتا قابل قبول در پیش روی مخاطبانش قرار دهد.

گاهی پیش آمده که آثار نمایشی شبیه به «تعبیر وارونه یک رویا» در شخصیت‌پردازی به ورطه شعارزدگی و بزرگ‌نمایی می‌‌افتند و مبتلا به کلیشه می‌شوند. سریال جیرانی وارونه حداقل از این اتهام بری است، دست‌کم در چند شخصیت اصلی. او در «تعبیر وارونه یک رویا» اما از این کلیشه عبور کرده و مامورانی را به تصویر می‌‌کشد که در عین تعهد، در زندگی شخصی‌شان دچار مشکل هستند؛ همسر یکی پیرانه‌سر از خانه رفته و دیگری با ازدواج دخترش چالش دارد، تازه عاشق هم می‌‌شوند. در عین حال، همه هم وظیفه‌شناس. نه کار بر زندگی می‌چربد و نه دغدغه بر حرفه. همین شباهت شخصیت‌های سریال به مردم کوچه و بازار است که ارتباط برقرار کردن با آنها را برای بیننده آسان و سهل‌الوصل می‌کند و نغلتیدن در ورطه تکرار و کلیشه برای سریال و کارگردانی جیرانی یک امتیاز به‌شمار می‌رود.

فریدون جیرانی کارگردان مجرب و کاربلدی است؛ اما در «تعبیر وارونه یک رویا» از ظرافت‌‌ کارهای ابتدایی‌اش خبری نیست. برخی از سکانس‌ها بی‌دقت و سرسری ساخته شده است. البته او در این سریال هم ساختارشکنی‌های مرسومش را تکرار می‌کند و چارچوب‌ها را البته در حد توان تکانی می‌دهد. او در «تعبیر وارونه یک رویا» بدون تعارف و پرده‌پوشی به ازدواج مجدد و همسر دوم می‌پردازد. به این پرداخت هم به سیاق معمول، رنگ و لعاب مضحکه و ندامت نمی‌زند. ازدواج دوم ضدقهرمان سریال جیرانی نه مخفی است و نه به حکم جبر زمانه و موقعیت؛ که اتفاقا همه چیز کاملا ارادی است و به خواسته و میل خود.

البته در بخشی از داستان سریال که در خارج کشور می‌گذرد و عده‌ای از هنرپیشه‌هایش هم غیرایرانی، پرسش قابل و لازم طرح چگونگی گزینش این بازیگران است و این‌که بر مبنای کدام متر و معیاری انتخاب شده‌اند. بازی‌های این بازیگران به شدت تصنعی و ضعیف از آب درآمده است. این کاستی را باید به ناکامی جیرانی در هدایت بازیگرانش نسبت داد یا آشنایی نداشتن هنرپیشه به الفبای بازیگری؟ در این میان، خود جیرانی چقدر نقش داشته است؟ به نظر می‌رسد باید فکری کرد به حال به‌کارگیری بازیگران خارجی در سریال‌های ایرانی. سریال تعبیر وارونه یک رویا نه فقط در انتخاب بازیگران غیرایرانی‌اش که در شخصیت‌پردازی آنها هم حسابی لنگ می‌زند.

در مورد بازیگران ایرانی سریال هم از داریوش ارجمند که بگذریم، مابقی کم و بیش به‌خوبی از عهده نقش‌هایشان برآمده‌اند. امیر جعفری هم آمده تا در تلویزیون با ایفای شخصیتی جدید، شروعی دوباره و تازه داشته باشد. فرهاد قائمیان را هم نباید از قلم انداخت؛ او بازیگر خوبی است با پشتوانه مسبوق به سابقه تئاتری.

در مجموع، «تعبیر وارونه یک رویا» سریال خوش‌ساخت و جذابی است که توانسته در پس روایت یک قصه چندلایه و پر رمز و راز، نگاهی هم داشته باشد به مسئله انرژی هسته‌ای و ریاضت‌ها و تلاش‌هایی که برای حفاظت از دانشمندان فعال در این عرصه می شود.

بیشتر بخوانید:

دانلود و مشاهده سریال «تعبیر وارونه یک رویا»

روایت خواندنی قاسم زارع از تعبیر وارونه یک رویا

جیرانی از تعبیر وارونه یک رویا دفاع کرد

م ن / س م